Vergi İnceleme Danışmanlığı Hizmetleri

Vergi incelemesi neden var?

Kanuni tanımına göre; vergi incelemesinden maksat, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak olduğu için var. Yani ödenmesi gereken vergiler tam ve doğru olarak zamanında ödenmiş mi onun kontrolü için var.

Neden ben vergi incelemesine alındım?

Vergi iade incelemeleri ve özellikli bazı durumlar haricinde kimlerin hangi gerekçelerle hangi kıstaslara göre vergi incelemesine alınacağına dair bir kanuni hüküm bulunmamaktadır. Durum böyle olmakla birlikte muhtemel inceleme gerekçeleri şunlardır.

• SBD-SBK: Sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme veya kullanma ihtimalleri nedeniyle,
• Risk Analiz Sistemi Verileri: Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde oluşturulan (GİB ile birleştirilmesi planlandığı duyurulmuştur) VDK-RAS Risk Analiz Sistemi ile her türlü bilgi, veri ve istatistik kullanılarak mükelleflerin faaliyetleri; gruplar ve sektörler itibarıyla analiz edilerek, mukayeseler yapılarak incelenecek mükellef seçimi yapılabilir.
• Vergi Dairesi: İlgili vergi dairesi tarafından dosya taramaları veya şüpheli görülen hususlar nedeniyle incelemeye sevk yapılabilir.
• Sektörel Denetim: Mali, idari veya siyasi nedenlerle özellikli bazı sektör veya konuların denetlenmesi istenilebilir.
• İade Talebi: Vergi iadesine ilişkin olarak bazı durumlarda ancak vergi incelemesi neticesinde iade yapılabilir. Diğer yandan iade talebinin faaliyet ile orantısız görülmesi veya iadenin vergi incelemesi neticesinde yapılmasının talep edilmesi de inceleme nedeni olabilmektedir.
• İhbar: Mükellef hakkında ihbar bulunması da inceleme nedeni olabilir. İhbar şahıs veya şirketler tarafından yapılabileceği gibi, Savcılık, MASAK, SPK, BDDK gibi kurumlar tarafından da yapılabilir.
• Mahkemeler veya Diğer Kamu Kurumları: İhbar kısmında belirtildiği üzere, mahkemeler, MASAK veya diğer denetleyici ve düzenleyici kurumların talebi üzerine de inceleme yapılabilir.

Müfettiş benimle ya da şirketimle ilgili her konuyu inceleyebilir mi?

Hem inceleyebilir hem inceleyemez. Ne demek bu: inceleme ilgili müfettişe sınırlı bir konu kapsamında tevdi edilmişse ancak inceleme olur yazısı ile şüphelendiği ya da incelenmesi gerektiğini belirttiği konularda inceleme talep edebilir. İnceleme olur talebi uygun görülürse talep eden veya başka bir müfettiş tarafından inceleme gerçekleştirilir ve inceleme kapsamı genişletilmiş olur.

Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”’ in 6. Maddesi hükmüne göre: “Vergi incelemesi, sadece inceleme görev yazısında belirtilen konu ve döneme ilişkin olarak yapılır. İnceleme konusu ve dönemi ile ilgili olmayan herhangi bir hususa ilişkin mükelleften bilgi ve belge talebinde bulunulamaz.”

Vergi incelemesinin tamamlanması gereken bir süresi var mıdır?

Evet vardır. Ancak bu süreler idarenin iç işleyişi ile ilgilidir. Yani bir yılda tamamlanması gereken inceleme üç yılda tamamlandı diye inceleme usule aykırı olmaz ya da düşmez.

Vergi Usul Kanununun 140/6 maddesine göre: “İncelemeye başlanıldığı tarihten itibaren, tam inceleme yapılması halinde en fazla bir yıl, sınırlı inceleme yapılması halinde en fazla altı ay, katma değer vergisi iade incelemelerinde ise en fazla üç ay içinde incelemeleri bitirmeleri esastır. Bu süreler içinde incelemenin bitirilememesi halinde ek süre talep edilebilir. Bu talep vergi incelemesine yetkili olanların bağlı olduğu birim tarafından değerlendirilir, tam ve sınırlı incelemelerde altı ayı, katma değer vergisi iade incelemelerinde ise iki ayı geçmemek üzere ek süre verilebilir.”

Not: Sık sorulan bu sorunun cevabı başlı başına bir makale veya çalıştay konusu olabilir. Ancak buna ilişkin yargı kararlarına veya uzun açıklamalara yer verilmemiş, cevap kısaca özetlenmiştir.

Vergi İnceleme Süreci

1- İİTDK: İncelemenin gerekçesi ne olursa olsun ya Grup Başkanlıklarında bulunan ya da Kurul Başkanlığında bulunan İhbar ve İnceleme Taleplerini Değerlendirme Komisyonundan inceleme yapılabilir şeklinde karara bağlanması gerekmektedir.

İİTDK süreci incelemenin hayat bulduğu yerdir. İnceleme gerekçesi olan husus vergi dairesinin veya inceleme talebinde başka bir kurumun yanlış yorumundan, kendisine iletilen bilginin eski ya da yanlış olmasından kaynaklanıyorsa ve incelemenin henüz İİTDK aşamasında olduğu biliniyorsa inceleme bu aşamada sonlanabilir.

Bu nedenle inceleme başladıktan sonra değil, inceleme gerekçesinin hatalı olduğu düşünülüyorsa incelemeye başlamadan incelemenin sonlandırılması mükellefleri incelemenin sıkıntılı sürecinden koruyacaktır.

2- Müfettişe Sevk ve İncelemeye Başlama: İİTDK tarafından karar alındıktan, görev havuzundan idare tarafından belirlenen öncelik sırasına göre inceleme görevi Müfettişe tevdi edilir. Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 7. maddesi uyarınca kendisine inceleme görevi tevdi edilen Müfettişinin, inceleme görevinin verilmesinden itibaren en geç on gün içinde işe başlaması gerekmektedir. Bu incelemeye başlama görevinden mükellefin haberi olmaz. İdari bir süredir.

3- İncelemeye Başlama Tutanağı: İşe başlamadan sonraki aşama, müfettişe inceleme görevinin verilmesinden itibaren en geç otuz gün içinde başlanması gereken inceleme tutanağının düzenlenmesi aşamasıdır. Genellikle mükellefin incelemeden haberdar olduğu ve iletişime ilk kez geçilen aşama bu aşamadır. Vergi incelemesinde süreler incelemeye başlama tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren başlar. Bu nedenle önemlidir.

4- Vergi İnceleme Tutanağı Aşaması:

İnceleme sürecinin en aşaması vergi inceleme tutanağının düzenlenmesi aşaması diyebiliriz. Müfettiş, defter ve belgeleri teslim aldıktan sonra ibraz edilen bilgi ve belgeler ile diğer iç/dış kaynaklardan temin ettiği verilere ve inceleme kapsamına göre incelemesini tamamlar.

Vergi İnceleme Tutanakları VUK 140. Maddede açıklanan mevzuatla sınırlı olarak düzenlenir, Müfettişin kişisel yorumunu içeremez. Varsayımlar üzerine düzenlenemez. Kesin ve net hükümler üzerine bina edilmesi gerekir. Mükelleflerin yapacakları itiraz ve mülahazalara açıkça yer verilmesi gerekir.

RDK dinlenme talebi ve uzlaşma taleplerine burada yer verilmesi gerektiğinden bu taleplerin tutanakta yer almaması mükellefler açısından daha büyük sorunlara neden olabilir.

5- Rapor Değerlendirme Komisyonu Aşaması:

Vergi Müfettişleri tarafından düzenlenen vergi inceleme raporları, işleme konulmak üzere ilgili vergi dairesine tevdi edilmeden önce, meslekte on yılını tamamlamış en az üç Vergi Müfettişinden oluşturulacak rapor değerlendirme komisyonları tarafından vergi kanunları ile bunlara ilişkin kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ, sirküler ve özelgelere uygunluğu yönünden değerlendirilir. Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 14. maddesi uyarınca, komisyonlar, gerekli gördükleri durumlarda ya da talepleri üzerine mükellefleri dinleyebilecekleri için incelemeye ilişkin itirazların ileri sürülmesi açısından bu aşama da önemlidir.

6- Uzlaşma Aşaması:

İnceleme neticesi VUK’ un 359. maddesinde yer alan Kaçakçılık Suçlarına ilişkin değilse Tarhiyat Öncesi Uzlaşma müessesinden yararlanılabilir. 

Mükelleflerin tarhiyat öncesi uzlaşma haklarından faydalanmak istemeleri halinde RDK süreci akabinde Vergi Müfettişlerinden oluşturulan uzlaşma komisyonu uzlaşılabilir veya uzlaşmadan imtina edilebilir. Uzlaşılması halinde artık dava açma hakkınız kalmaz ve itiraz yollarınız da kapanmış olur. Uzlaşma komisyonlarının sınırsız yetkileri olsa da uzlaşma oranları artık ikna ya da pazarlıkla değil standart oranlar üzerinden gerçekleştirilmektedir.